Czy zbyt wczesny obowiązek szkolny ma wpływ na możliwe nabycie jednej z wad rozwojowych dziecka? Zmuszanie dzieci do noszenia na plecach tornistra w wieku 6 lat jest zbrodnią.
Drodzy czytelnicy, celem niniejszego artykułu, na który zwróciliście uwagę, jest wyposażenie Was w podstawowy zakres wiedzy, związany z rozwojem dziecka w wieku 6-9 lat. Zachęcam więc do przeczytania tych kilku setek słów, gdyż dadzą one odpowiedź rodzicom na nurtujące ich od lat pytanie. Mianowicie: Od którego roku zgłaszać obowiązek szkolny dziecka, aby nie narażać go na nabycie wad rozwojowych w postaci dysfunkcji kręgosłupowo-stawowych?
Dla przedstawienia przywołanego w zdaniu wyżej zagadnienia wybrałem niewielki wycinek wiedzy z zakresu fizjologii, neurologii i dydaktyki. W publikacji będę kierował się wynikami badań naukowych uznanego autorytetu w dziedzinie medycyny ogólnej i sportowej prof.dr.hab med. Stanisława Grochmala.
Czy osiągnę cel zachęcający rodziców do spojrzenia na swoje dziecko przez pryzmat możliwego narażania go na zbędne obciążenia, pokażą odpowiedzi, na które oczekuję.
Posiadam porządne, akademickie wykształcenie, które wspólnie z 30-letnim doświadczeniem w zakresie sportu, rehabilitacji i roli ojca powinno być mocnym argumentem przy podejmowaniu decyzji, związanej z rodzicielskim wsparciem prawidłowego rozwoju dziecka.
Jeśli już doświadczyliśmy szczęścia, jakim jest bycie rodzicem, poddajmy się krytycznemu spojrzeniu na okoliczność, czy potrafimy rozpoznać u naszych dzieci jedną z wad rozwojowych wieku wczesno-szkolnego. Przedmiotem rozważań będą mechanizmy fizjologiczno-neurologiczne jakie zachodzą u dzieci w wieku 6-9 lat.
Trzy rodzaje napięcia
Fizjologia człowieka rozróżnia trzy rodzaje napięcia mięśniowego: tonus spoczynkowy (tonus de repos), postawny („tonus d attitude”) i wspierający („tonus de soutien”).
Tonus spoczynkowy najlepiej można wytłumaczyć podając przykład z życia codziennego, w którym owe napięcie zawsze występuje. Tym przykładem jest sen.
Ujmując rzecz dokładniej stwierdzić należy, że tonus spoczynkowy odpowiada za utrzymanie położenia wszystkich elementów anatomicznych człowieka w jednym, sprawnym układzie ruchu przy minimalnym napięciu mięśni.
Przybliżając działanie tonusu postawnego wyjaśniam na początku, że napięcie to występuje w takich czynnościach dnia codziennego jak wstawanie, siadanie, czy zwykły chód .
Podany przykład pokazuje, że tonus postawny służy człowiekowi do przezwyciężenia siły ciężkości w określonej postawie jak i równowadze przestrzennej przy mało wysiłkowym charakterze pracy mięśni.
Tonus wspierający jest dość trudny do wyjaśnienia, dlatego za czym będzie ujęty w ścisłą regułę, zostanie wstępnie przybliżony doświadczeniem, do którego wykonania zapraszam wszystkich chętnych.
Zadanie polega na wykonaniu :
– podniesienia dużego ciężaru np. podniesienia taczki ogrodowej wypełnionej cegłami.
– oceny różnicy napięcia mięśni tuż przed podniesieniem taczki, a momentem w którym taczka została podniesiona.
Faza przed podniesieniem taczki, to faza napięcia postawnego mięśni. Faza podniesienia taczki i wykonywania dalszej pracy, to faza napięcia wspierającego mięśnie.
Podając definicję tonusu wspierającego opisuję go w ten sposób, że jest to taki poziom siły napięcia w mięśniach człowieka, który pozwoli mu wykonać dowolny ” ciężki „ruch, zapewniając mu przy tym dowolną aktywność i płynność w potrzebnym czasie .
Zgubny wpływ wczesnoszkolnej edukacji
W tym miejscu, pragnę państwa mocno zmartwić, a to z tego powodu, że w warunkach prawidłowego rozwoju, automatyczna regulacja przechodzenia z napięcia postawnego w napięcie wspierające wykazuje pełną sprawności w wieku nie wcześniejszym jak 7-9 lat, a więc w wieku, w którym rodzi się przymus edukacyjny .
Badania naukowe potwierdzają, że dzieci w Polsce właśnie w przywołanym, w zdaniu wyżej wieku, oba tonusy postawny i wspierający mają słabo lub nieprawidłowo wykształcone, co przyczynia się bezpośrednio do zniekształcenia kręgosłupa i wymaga od tych dzieci natychmiastowego zastosowania gimnastyki korektywnej.
Zapewniam czytelników, że wszelkie zmuszanie dzieci do noszenia na plecach tornistra w wieku 6 lat jest zbrodnią, a w wieku 7-9 lat skazaniem go na dźwiganie i toczenie przywołanej taczki. Oczywiście samo noszenie zbyt ciężkiego tornistra nie jest jedyną przyczyną powstania opisanej jednostki chorobowej. Tak zwany wiek „ponowoczesny” przyniósł przekształcenie się z człowieka „wyprostowanego” w człowieka „siedzącego”, w którym swój poważny udział ma edukacja wczesnoszkolna. 45 minutowy czas lekcyjny, wprowadzenie nowoczesnych środków nauczania (komputery, tablety ), „przeładowany” materiał edukacyjny, skutecznie wywołują całolekcyjny stres napięciowy mięśni, uniemożliwiając aktywność ruchową dzieci w czasie lekcji. Prawdziwym szaleństwem jest też wprowadzony w szkołach obowiązek ograniczenia dzieciom na przerwach lekcyjnych dostępu do najlepszej formy ruchu jaką są biegi. Zadrapanie czy nabity guz jest wystarczającym powodem do tego aby ze szkoły zrobić muzeum (delikatnie ujmując).
Według badań na bóle kręgosłupa skarży się już 80% młodzieży. Dziecko przechodząc w wiek młodzieńczy ma nabytą niechęć do aktywności ruchowej czy sportowej. Przeprowadzone ankiety wskazują, że dużo więcej dziewcząt odczuwa już chroniczne dolegliwości bólowe kręgosłupa w stosunku do chłopców .
Test z plecakiem
Podsumowując zagadnienie, autor każe zauważyć, że do orientacji położenia własnego ciała w przestrzeni, jak i do wykonywania ruchów napięciowo-dostosowanych do potrzeb wynikających z charakteru wysiłku fizycznego, potrzebny jest warunek prawidłowego wykształcenia opisanych trzech tonusów, a zwłaszcza napięcia postawnego i wspierającego.
Wszelkie zaburzenia w pracy mięśni wynikające z niewykształcenia prawidłowych wzorców napięcia, zaburzają prawidłowy rozwój fizyczny dzieci, a pośrednio też ich rozwój umysłowy.
Przykładowym testem pokazującym czy u dziecka został prawidłowo wykształcony tonus postawny i wspierający jest test polegający na ocenie jego chodu z plecakiem w pełni obciążonym „obowiązkiem szkolnym”.
Jeśli zaobserwujemy, że dziecko w czasie chodu pochyla mocno głowę i tułów do przodu, a ramiona jego są usztywnione i odchylone w tył, oznacza to, że oba tonusy nie zostały jeszcze należycie wykształcone lub nałożony obowiązek szkolny jest „chory „, albo jedno i drugie .
Dlatego zachęcam wszystkich rodziców do:
– głębszego zastanowienia się przed podjęciem decyzji o zgłoszenia dziecka do obowiązku szkolnego w wieku 6 lat,
– zachęcania i mobilizowania dzieci do uprawiania takich form ruchu jak pływanie i gimnastyka, gdyż są to najlepsze metody kształtujące prawidłowy rozwój dziecka w wieku 6-9 lat, w zakresie kształcenia napięcia postawnego i wspierającego w mięśniach.
mgr Arkadiusz Szczepański, specjalista ds sportu i rehabilitacji
