REGION | Wojewoda Lubuski w swoim rozporządzeniu z 11 lutego wskazał tereny zagrożone wystąpieniem wysoce zjadliwej grypy ptaków. Obejmują one obszary znajdujące się w powiatach żarskim, żagańskim, krośnieńskim, gorzowskim i zielonogórskim.
Obszar zagrożony obejmuje – w powiecie krośnieńskim, w gminie Gubin miejscowości: Gubinek, m. Gubin, Budoradz; w powiecie gorzowskim, w gminie Lubiszyn: Kozin, Smoliny, Mystki, Gajewo, Ściechówek, Chłopiny, Ściechów, Dzikowo, Buszów, Brzeźno, Lubiszyn, Kretkowo; w powiecie zielonogórskim: w gminie Kargowa: Kargowa, Nowy Jaromierz, Stary Jaromierz i Obra Dolna, w gminie Babimost: teren leśny, w gminie Nowogród Bobrzański miejscowości: Dobroszów Mały, Dobroszów Wielki, Białowice; w powiecie żarskim, w gminie Żary miejscowości: Dąbrowiec, Włostów, Bieniów, Biedrzychowice Dolne, Łukawy, Lubanice, Surowa, Drożków, Lubomyśl, Grabik, Kadłubia, Olszyniec, Marszów, m. Żary, w gminie Jasień – teren leśny; w powiecie żagańskim: w gminie Żagań miejscowości: Kanada, Młyniska, Gorzupia Dolna, Gorzupia, Miodnica, Gryżyce, Pożarów, Stary Żagań, Puszczyków, w gminie Brzeźnica miejscowość: Stanów.
Za obszar zapowietrzony wystąpieniem wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) uznano: w powiecie gorzowskim, w gminie Lubiszyn miejscowości: Staw, Zacisze i Podlesie; w powiecie żarskim, w gminie Żary miejscowość Złotnik; w powiecie żagańskim obszar leśny. Obszar zapowietrzony wyznacza się w promieniu co najmniej 3 km od ogniska choroby. Obszar zagrożony ma promień co najmniej 10 km.
Co to dokładnie oznacza i jakie wynikają z tego zakazy i nakazy? Odpowiedzi znajdziemy w informacji opublikowanej przez Powiatowego Lekarza Weterynarii w Żarach, z siedzibą w Lubsku:
Obszar zapowietrzony
Na obszarze zapowietrzonym nakazuje się:
1) utrzymywanie drobiu lub innych ptaków w odosobnieniu w kurnikach lub innych pomieszczeniach w sposób uniemożliwiający kontakt z drobiem lub innymi ptakami utrzymywanymi w innych gospodarstwach, ograniczający ich kontakt z dzikimi ptakami;
2) niezwłoczne usunięcie zwłok drobiu lub innych ptaków;
3) niezwłoczne czyszczenie i odkażanie środków transportu i sprzętu wykorzystywanych do transportu drobiu lub innych ptaków, ich mięsa, paszy, ściółki lub nawozów naturalnych, innych środków transportu wjeżdżających do gospodarstwa lub z niego wyjeżdżających oraz innych przedmiotów lub substancji, które mogły zostać skażone wirusem wysoce zjadliwej grypy ptaków;
4) stosowanie środków bezpieczeństwa biologicznego przez osoby wchodzące do gospodarstwa lub z niego wychodzące, w celu wykluczenia rozprzestrzeniania się wysoce zjadliwej grypy ptaków, w szczególności wyłożenie mat dezynfekcyjnych przed wejściami, wyjściami, wjazdami i wyjazdami do i z gospodarstw utrzymujących drób oraz odkażanie rąk i obuwia przez osoby wchodzące do gospodarstwa lub z niego wychodzące;
5) posiadaczowi zwierząt:
a) prowadzenie wykazu osób wchodzących do gospodarstwa lub z niego wychodzących, z wyłączeniem pomieszczeń mieszkańców gospodarstwa, wykaz udostępnia się na żądanie właściwego miejscowo powiatowego lekarza weterynarii,
b) niezwłoczne informowanie właściwego miejscowo powiatowego lekarza weterynarii o zwiększonej zachorowalności lub śmiertelności lub znacznym obniżeniu produkcyjności zwierząt utrzymywanych w gospodarstwie.
Na obszarze zapowietrzonym zakazuje się:
1) wyprowadzania z gospodarstwa i wprowadzania do niego drobiu lub innych ptaków oraz ssaków utrzymywanych w gospodarstwach, chyba że ssaki utrzymywane są wyłącznie w pomieszczeniach mieszkalnych, i nie mają:
a) kontaktu z drobiem i innymi ptakami,
b) dostępu do klatek lub miejsc, w których są utrzymywane drób lub inne ptaki;
2) wywożenia lub rozrzucania ściółki lub nawozów naturalnych, chyba że właściwy miejscowo powiatowy lekarz weterynarii wyraził zgodę, o której mowa w § 12 ust. 1 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 18 grudnia 2007r. w sprawie zwalczania grypy ptaków (Dz. U. Nr 239, poz. 1752);
3) organizowania targów, wystaw, pokazów lub konkursów, gdzie są gromadzone drób lub inne ptaki;
4) wypuszczania drobiu lub innych ptaków w celu odtworzenia zasobów ptactwa łownego;
5) przemieszczania i transportu drobiu lub innych ptaków, w tym piskląt jednodniowych, drobiu odchowanego do rozpoczęcia nieśności, a także ich zwłok, jaj z gospodarstw znajdujących się na obszarze zapowietrzonym;
6) transportu mięsa drobiowego z rzeźni, zakładów rozbioru oraz chłodni, chyba że mięso to zostało pozyskane:
a) z drobiu pochodzącego spoza obszaru zapowietrzonego oraz nie było przechowywane i transportowane z mięsem drobiowym pozyskanym z drobiu pochodzącego z obszaru zapowietrzonego lub
b) co najmniej 21 dni przed dniem prawdopodobnego wprowadzenia wirusa wysoce zjadliwej grypy ptaków do gospodarstwa oraz było przechowywane i transportowane z mięsem drobiowym pozyskanym nie później niż na 21 dni przed dniem prawdopodobnego wprowadzenia wirusa wysoce zjadliwej grypy ptaków do gospodarstwa z drobiu pochodzącego z obszaru zapowietrzonego”.
Obszar zagrożony
Na obszarze zagrożonym nakazuje się:
1) niezwłoczne czyszczenie i odkażanie środków transportu i sprzętu wykorzystywanych do transportu drobiu lub innych ptaków, ich mięsa, paszy, ściółki lub nawozów naturalnych oraz innych przedmiotów lub substancji, które mogły zostać skażone wirusem wysoce zjadliwej grypy ptaków;
2) stosowanie środków bezpieczeństwa biologicznego przez osoby wchodzące do gospodarstwa lub z niego wychodzące, w celu wykluczenia rozprzestrzeniania się wysoce zjadliwej grypy ptaków, w szczególności wyłożenie mat dezynfekcyjnych przed wejściami, wyjściami, wjazdami i wyjazdami do i z gospodarstw utrzymujących drób oraz odkażanie rąk i obuwia przez osoby wchodzące do gospodarstwa lub z niego wychodzące;
3) niezwłoczne informowanie właściwego miejscowo powiatowego lekarza weterynarii o zwiększonej zachorowalności lub śmiertelności lub znacznym obniżeniu produkcyjności zwierząt utrzymywanych w gospodarstwie.
Na obszarze zagrożonym zakazuje się:
1) wprowadzania i wyprowadzania z gospodarstwa gdzie jest utrzymywany drób, drobiu lub innych ptaków oraz ssaków utrzymywanych w gospodarstwie, a także ich zwłok i jaj, bez zgody właściwego miejscowo powiatowego lekarza weterynarii, chyba, że ssaki utrzymywane są wyłącznie w pomieszczeniach mieszkalnych, nie mających:
a) kontaktu z drobiem i innymi ptakami,
b) dostępu do klatek lub miejsc, w których są utrzymywane drób lub inne ptaki;
2) wywożenia lub rozrzucania ściółki lub nawozów naturalnych bez zgody właściwego miejscowo powiatowego lekarza weterynarii;
3) organizowania targów, wystaw, pokazów lub konkursów, gdzie są gromadzone drób lub inne ptaki;
4) wypuszczania drobiu lub innych ptaków w celu odtworzenia zasobów ptactwa łownego;
5) przemieszczania drobiu, w tym drobiu odchowanego do rozpoczęcia nieśności i piskląt jednodniowych, oraz jaj na obszarze zagrożonym, chyba że właściwy miejscowo powiatowy lekarz weterynarii wyrazi zgodę na takie przemieszczanie przy zastosowaniu określonych przez niego środków bezpieczeństwa biologicznego zapobiegających rozprzestrzenianiu się wysoce zjadliwej grypy ptaków;
6) przemieszczania drobiu, w tym drobiu odchowanego do rozpoczęcia nieśności i piskląt jednodniowych oraz jaj do gospodarstw, rzeźni, zakładów pakowania jaj, zakładów wytwarzających lub przetwarzających produkty jajeczne znajdujących się poza obszarem zagrożonym.
O grypie ptaków (informacja Głównego Inspektoratu Weterynarii)
Grypa ptaków (AI – Avian influenza), d. pomór drobiu (FP – Fowl plaque), należy do chorób zwierząt listy OIE jako niezwykle zakaźna i zaraźliwa choroba wirusowa drobiu, która może powodować śmiertelność do 100%.
Chorobę wywołują niektóre szczepy podtypów H5 i H7 wirusa grypy typu A. (czynnik etiologiczny: wirus z rodziny Orthomyxoviridae, rodzaju Influenzavirus).
Zakażone ptaki wydalają wirus w dużych ilościach przede wszystkim z: kałem, wydzieliną z oczu, wydzieliną z dróg oddechowych, wydychanym powietrzem.
Na zakażenie wirusami grypy ptaków podatne są prawie wszystkie gatunki ptaków zarówno domowych (drób), jak i dzikich wolno żyjących, jednak stopień wrażliwości poszczególnych gatunków jest zróżnicowany:
– kury i indyki – duża wrażliwość na zakażenie, występowanie klinicznej postaci choroby;
– kaczki i gęsi – wrażliwość na zakażenie wszystkimi szczepami wirusa AI, ale tylko niektóre bardzo zjadliwe wirusy wywołują kliniczną postać choroby. Drób wodny uważa się za potencjalny rezerwuar i źródło wirusa dla drobiu;
– perliczki, przepiórki, bażanty i kuropatwy – wrażliwość podobna jak u kur i indyków;
– strusie – u strusi występują objawy oddechowe i nerwowe, biegunka, osłabienie i upadki 20-30%. Emu jest mniej wrażliwe, nie występują objawy kliniczne ani upadki;
– ptaki trzymane w klatkach, włączając papugowate i śpiewające – wirusy AI izolowane na całym świecie od dzikich i egzotycznych ptaków nie były dotąd stwierdzane u ptaków trzymanych w klatkach.
Wirus grypy ptaków może zachowywać aktywność w środowisku kurnika przez 5 tygodni, zatem istotne jest przy podejrzeniu lub stwierdzeniu choroby, zabezpieczenie pomieszczeń, sprzętu, nawozu oraz dokładne ich oczyszczenie i odkażenie. Wirusy grypy są wrażliwe na powszechnie stosowane środki dezynfekcyjne oraz detergenty. Niszczy go również obróbka termiczna (smażenie, gotowanie).
Drogi zakażenia
Zakażenie następuje głównie drogą oddechową i pokarmową. Najbardziej prawdopodobnym źródłem zakażenia drobiu domowego jest bezpośredni lub pośredni kontakt z wędrującymi ptakami dzikimi, zwykle ptactwem wodnym. Rozprzestrzenienie wirusa może następować również poprzez zanieczyszczoną paszę, wodę, nawóz, ściółkę, sprzęt i środki transportu. Bardzo ważną rolę w rozprzestrzenianiu wirusa grypy ptaków odgrywa człowiek, który poprzez zanieczyszczone ubranie, obuwie, sprzęt i produkty może przyczynić się do rozprzestrzeniania choroby.
Zagrożenie dla ludzi
Jak dotychczas nie stwierdzono na świecie ani jednego przypadku zakażenia wirusem HPAI/H5N8 u człowieka i w chwili obecnej nie ma podstaw do wprowadzania ponadstandardowych środków prewencyjnych w odniesieniu do ludzi. Badania genetyczne wirusa H5N8 wykrytego w Polsce wskazują na typowy profil, charakterystyczny dla wirusów ptasich i brak głównych cech przystosowawczych do organizmu człowieka.
Biorąc jednak pod uwagę ewolucyjne pochodzenie wirusów H5N8 od H5N1 oraz generalnie dużą zmienność wirusów grypy, wskazana jest pewna ostrożność, szczególnie u osób zawodowo mających kontakt z drobiem i ptakami dzikimi. Zaleca się stosowanie rutynowych zasad higieny, takich jak mycie rąk ciepłą wodą z mydłem oraz unikanie bezpośredniego kontaktu z drobiem chorym, padłym ptactwem dzikim oraz przedmiotami, na których znajdują się ślady ptasich odchodów.
Wirus szybko ginie w produktach drobiarskich poddanych obróbce termicznej.
Objawy grypy ptaków i zgłoszenie podejrzenia
Objawy
Przebieg i objawy kliniczne zakażeń grypy ptaków są zróżnicowane i zależą od zjadliwości wirusa, gatunku i wieku ptaków, towarzyszących zakażeń i stresogennych wpływów środowiska. W zakażeniach wirusami grypy ptaków zasadniczo wyróżnia się dwie postacie choroby:
1. Nisko zjadliwa grypa ptaków (LPAI – Low pathogenic avian influenza) – w przebiegu choroby może dojść do wzrostu zjadliwości wirusa w wyniku mutacji i przejście w wysoce zjadliwą grypę ptaków:
– objawy kliniczne wahają się od niezauważalnych do umiarkowanych lub ciężkich objawów oddechowych;
– śmiertelność waha się od 3% do 15%;
– produkcja nieśna może spaść o 45%.
2. Wysoce zjadliwa grypa ptaków (HPAI – Highly pathogenic avian influenza)
– objawy kliniczne to depresja, silne łzawienie, kichanie, duszność, obrzęk zatok podoczodołowych, sinica grzebienia i dzwonków, obrzęk głowy, nastroszenie piór, biegunka, objawy nerwowe;
– gwałtowny spadek lub zatrzymanie produkcji jaj, skorupy miękkie, ostatnie jaja zwykle bez skorup;
– w nadostrych i ostrych przypadkach padnięcia są nagłe, bez widocznych objawów lub w ciągu 24-48 godzin od pierwszych objawów. Śmiertelność może dochodzić do 100%.
Zgłoszenie podejrzenia
Drób
Posiadacz drobiu powinien zawiadomić powiatowego lekarza weterynarii albo najbliższy podmiot świadczący usługi z zakresu medycyny weterynaryjnej o wystąpieniu u drobiu następujących objawów klinicznych:
– zwiększona śmiertelność;
– znaczący spadek pobierania paszy i wody;
– objawy nerwowe takie jak: drgawki, skręt szyi, paraliż nóg i skrzydeł, niezborność ruchów;
– duszność;
– sinica i wybroczyny;
– biegunka;
– nagły spadek nieśności.
Ptaki dzikie
Dzierżawcy lub zarządcy obwodów łowieckich zgłaszają powiatowemu lekarzowi weterynarii albo najbliższemu podmiotowi świadczącemu usługi z zakresu medycyny weterynaryjnej przypadki zwiększonej śmiertelności dzikich ptaków.
Zgłoszenie podejrzenia wystąpienia grypy ptaków, zgodnie z ustawą z dnia 11 marca 2004 roku o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt jest obowiązkiem, którego niedopełnienie stanowi wykroczenie.
Posiadaczowi zwierzęcia, który dopełnił obowiązku zgłoszenia podejrzenia przysługuje ze środków budżetu państwa zapomoga za zwierzę, które padło z powodu zachorowania na grypę ptaków zanim powiatowy lekarz weterynarii otrzymał informację o zgłoszeniu.
Zgłosiłeś podejrzenie grypy ptaków – co dalej?
Po dokonaniu zgłoszenia – do czasu przybycia urzędowego lekarza weterynarii – posiadacz drobiu zobowiązany jest do:
– izolacji i strzeżenia w gospodarstwie wszystkich przebywających tam ptaków;
– wstrzymania się od wywożenia, wynoszenia i zbywania produktów z gospodarstwa, w szczególności mięsa, zwłok zwierzęcych, środków żywienia zwierząt, wody, ściółki, nawozów naturalnych;
– nie wywożenia z gospodarstwa materiału biologicznego (nasienia, komórek jajowych, zarodków);
– uniemożliwienia osobom postronnym dostępu do pomieszczeń lub miejsc, w których znajdują się ptaki podejrzane o zakażenie lub chorobę.
oprac. ATB
