W podżarskim Łazie uroczyście odsłonięto tablicę upamiętniającą przedwojennych i powojennych mieszkańców.
Przed wojną postawiono w tym miejscu pomnik, upamiętniający ówczesnych mieszkańców wsi poległych na frontach I wojny światowej. Do pomnika, postawionego na pagórku prowadziły schody, a pomnik otaczał łańcuch na metalowych słupkach.
W taki sposób upamiętniano poległych mieszkańców także w okolicznych miejscowościach. Niestety tylko nieliczne dotrwały do czasów współczesnych.
Pomnik w Łazie przetrwał wojnę, ale został zniszczony przez powojennych osadników.
Kamień pamiątkowy
Na miejscu przedwojennego pomnika, w latach 60-tych umieszczono kamień pamiątkowy. W ten sposób upamiętniono kilkunastu osadników wojskowych. Byli to między innymi: Władysław Drozd, Jan Duziak, Franciszek Guzowski, Tadeusz Hałoń, Władysław Kikowicz, Jan Kłos, Stanisław Kłos, Franciszek Kubiński, Władysław Lach, Jan Reczuch, Szczepan Pukas, Wojciech Reczuch, Stanisław Walczak i Walerian Żurawski.
Nikt nie wiedział, co stało się z przedwojennym pomnikiem. Jak się okazało podczas renowacji miejsca, został on użyty jako fundament i element nowego pomnika, który został otynkowany. Wymalowano na nim krzyżującą się biało-czerwoną szarfę. Pośrodku umieszczono tablicę z inskrypcją „XX rocznica osadnictwa wojskowego i zagospodarowania ziem odzyskanych przez osadników wojskowych w Łazowie – Koło ZBoWiD w Łazowie. Łazowo 17.X.1965”. Umieszczona na lekkim wybrzuszeniu ponad nią plakieta jest już tak zatarta, że nie sposób zgadnąć, co przedstawiała. Być może była to odznaka ZBoWiD-u (Związku Bojowników o Wolność i Demokrację).
Tablica pamiątkowa
Ponieważ tak kamień jak i miejsce uległo przez lata znacznej degradacji, mieszkańcy Łazu postanowili odrestaurować ten zakątek pamięci, umieszczając w tym miejscu nowy kamień pamiątkowy z nową inskrypcją w języku polskim i niemieckim: „Pamięci mieszkańców Łazu poległych na wszystkich frontach wojen światowych oraz tych, którzy w czasach pokoju dbali o rozwój swojej „Małej Ojczyzny”. Na tablicy umieszczono także tabliczki z powojennego pomnika poświęconego osadnikom wojskowym.
Na odnowienie tego miejsca mieszkańcy przeznaczyli z funduszu sołeckiego 5000,00 zł, 2000,00 zł dołożył Urząd Gminy Żary, a firma Tempus Polska pokryła koszty wykonania tablicy pamiątkowej. Wszystkie prace zostały wykonane w ramach wolontariatu.
W sobotnie popołudnie, 7 października. uroczyście odsłonięto tablicę upamiętniającą mieszkańców Łazu, tych przedwojennych i tych powojennych. Obok tablicy wyeksponowano ocalałe, choć mocno zniszczone, części przedwojennego pomnika z częściowo zachowanymi nazwiskami mieszkańców poległych w czasie I wojny światowej.
Pamiątkową tablicę odsłonili: Teresa Olszewska i Edward Kikowicz. Poświęcenia dokonał ks. Proboszcz Stanisław Łukieńczuk. Władze samorządowe reprezentował Radosław Pogorzelec, sekretarz gminy Żary. W uroczystości wziął także udział Daniel Mosmann, radny gminy Krauschwitz.
Po odsłonięciu, poświęceniu tablicy i złożeniu kwiatów uczestnicy uroczystości przeszli do sali świetlicy wiejskiej. Spotkanie integracyjne uświetnił występ zespołu śpiewaczego „Łazowianki” i kabaretu „Oj, tam! Oj, tam!”, działającego przy Żarskim Domu Kultury.
Sołtys i Rada Sołecka dziękują wszystkim, którzy w jakikolwiek sposób przyczynili się do odrestaurowania miejsca pamięci i zorganizowania spotkania integracyjnego dla mieszkańców wsi Łaz.
Janina Wilga, foto nadesłane
